Pawòl
fondas
Karèt-la
di : la m ye, la kay mwen
Kawen-a
di : la mo fika, la mo kaz
Kawann-la
di : la mwen yé, la kaz an mwen
Karèt-la
di : la man yé, la kay mwen…
…
NOU - timoun lòtbòdsay, lòtbòdsay noumenm oben
lòtbòdsay an divini ki ka fonde sosyete K1 - tchèk
pawòl sa a pou fè konnen nou ka derifize zonbi-dekalaj
kò nou (kò nou toutan adan onsèl zannzolaj owon potomitan
nou), fè konnen nou vle bay lavwa an sosyete-a.
Ban nou, an
pawòl sa a, nou touné tan nou a, tini de vediyans ki miganne
pou bay onsèl sans :
-
tout lòtbòdsay
ka pòte nasyon Gangann yo an kò yo ; tout lòtbòdsay
ka menne nasyon yo ale èvè yo pou ba timoun yo li
-
tout lòtbòdsay,
yenki davwa yo moun tankou tout moun ak yo moun kelanswa nasyon yo, yo
tini tout dwa moun an sosyété-a yo ka rété
a : yo sosyetan menmman-parèyman ki natif-natal
Lide sa a an kè
nou oti lavwa Gangann 4 lankògni latè ka bat ; alòs
nou save – magre yo ka devwè, sere epi ka chache dekale sa – nou
ka rete adan yon sosyete èvè yon pliralite kilti ki la ka
mabouya, miganne epi ka bokante yonn lòt ; nou ka chwazi «
konnèt tout lapousinyè latè »1
ak fè latè konnen chante chouk pliral nou a.
Nou chwazi
ye sa nou ye, sa nou anvi ye : bata latè, andèwò tout
lide bòn-bayè, adan yon sans pou tout kilti bokanté
kòyo alabalans, adan yon sans pou tout pèp egal-ego.
Nou ka pran
lide chache leve yon Pliralite adan yon sosyete ki ka bat lavwa ba yon
Menm-parèy gloupè2. Anfas
menm lang ba tout ki bik tout anjoukè, nou chwazi viv lang pliral
nou : fè yo trape kòyo yonn lòt pou yochak kapab di
metanasyon3 nou adan yon langaj bata,
yon langaj nèf ki ke dekalbore bayè lang ak sanfoute bòn-bayè.
Nou ka pran
lide detere memwè nou : anfas mistinaj tan pase fèt pou defase
tout tras rezistans, fèt pou anjouke nou adan on divini flije, se
vle nou vle fouye Listwa ak Kont pou ripran epi vire trase tras Gangann
- Reziste se reziste.
Pari,
an 7 jiye lanne 1999.
1-
Edwa Glisan, Konpòtasyon lyannaj la, 1990.
2-
« Pliralite ka vize Tout alòs Menm-parèy ka anvi Lòt
» Edwa Glisan, Koze antiye a, 1981.
3-
« Metanasyon kaskòd asi vye lèspri fème Loksidan
[on bidimbo aksidan, wi !]. Metanasyon save se pliralite ki nan kò
li epi li save fòs li se davwa nasyon ka trape kòyo yonn
lòt anmizi ak toujou plis. Metanasyon byen save gen yon mòso
limenm adan dòt nasyon ak miyèt dòt nasyon ka bat
andidan pwòp kò li. » Gasen Malsa, Boulvès Matnik
la, 1991.